Tóm Lược Cấp Bậc Của Các Vị Bồ Tát PDF
Bồ tát là những người đã đạt được giác ngộ và không còn bị chi phối bởi luật sinh tử luân hồi. Họ có thể tái sinh ở những thế giới như thế giới Ta bà để cứu độ chúng sinh và tiếp tục thực hành các hạnh của Bồ tát đạo.
Có tổng cộng 52 cấp bậc Bồ tát: từ Thập Tín là các Bồ tát bình thường, Thập Trú, Thập Hạnh, Thập Hồi Hướng đạt Tu Dà Hoàn (nhập lưu) là các Bồ tát đã đạt một mức độ cao hơn, Thập Địa (Phật địa) là các Bồ tát ở cấp thánh. Bồ tát thứ 51 là Diệu giác và Bồ tát thứ 52 là Đẳng giác.
V- Thập Địa: Về bản chất, những gì Bồ tát Thập Địa đạt được là đồng nhất, nhưng về mức độ thì có sự khác biệt. Sự khác biệt này đến từ các Ba La Mật khác nhau, vì thế chúng ta phân chia thành 10 địa vị dựa trên việc đạt được các Ba La Mật: bố thí, trì giới, nhẫn nhục, tinh tiến, tĩnh lự, Bát nhã, phương tiện, nguyện, lực, trí. Để tiến vào địa vị của Bồ tát Thập Địa, cần có 3 điều kiện sau:
1- Tâm đại bi.
2- Tâm Bồ đề.
3- Trí tuệ bất nhị.
1/ Bồ tát Hoan hỷ địa.
Do đã chứng ngộ các pháp mà trước đây chưa từng đạt được, tâm Bồ tát sinh ra niềm hoan hỷ. Khi đó, tâm Bồ đề chuyển thành tâm Bồ đề thắng nghĩa, cắt đứt: nghi kết, thân kiến kết, giới cấm thủ kiến kết; không còn sợ hãi về sự sống, cái chết, nguy cơ rơi vào ba đường ác, tâm ác, sự xấu xa của đại chúng.
Đã viên mãn việc bố thí Ba La Mật, không còn phải sinh vào các đường ác nữa. Theo Duy thức, Nhị thừa chỉ đạt đến chứng ngộ về nhân không, không chứng ngộ về pháp không, trong khi Bồ tát chứng ngộ cả hai điều này và trí tuệ, vượt qua Nhị thừa về sự giác ngộ. Trung quán lại cho rằng từ bậc thứ 7 trở đi, Bồ tát mới đạt được trí tuệ vượt trội hơn so với Nhị thừa.
2/ Bồ tát Ly cấu địa.
Kể cả trong giấc mơ cũng không vi phạm giới. Đã hoàn tất việc giữ gìn giới Ba La Mật. Bồ tát trong giai đoạn này tích cực thực hành thiện nghiệp đạo. Chúng ta đã hiểu rằng nghiệp được tạo ra từ thân, khẩu, ý, nhưng nghiệp từ ý là quan trọng nhất. Thiện nghiệp đạo chủ yếu liên quan đến nghiệp từ ý.
3/ Bồ tát Phát Quang Địa.
Trí tuệ của Bồ tát phát ra ánh sáng đỏ, nhờ vào việc Bồ tát tu tập trí tuệ và định lực sâu rộng. Do đó, Bồ tát được truyền thụ Đà la ni gồm các giai đoạn: văn, tư, tu. Các Bồ tát đã tiêu trừ được tham sân si để đạt đến cảnh giới thần thông, trong đó có lậu tận thông đặc trưng của Phật giáo. Những Bồ tát này đã hoàn thành đức nhẫn nhục Ba La Mật.
4/ Bồ tát Diễm Huệ Địa.
Ngọn lửa của Bồ tát thiêu đốt hoàn toàn phiền não, loại bỏ cả ngã chấp và pháp chấp. Những Bồ tát này đã hoàn thành đức tinh tiến Ba La Mật.
5/ Bồ tát khó vượt qua địa vị.
Các Bồ tát ở dưới ngũ địa thường gặp khó khăn trong việc đối phó với các loại ma như Thiên ma, Âm ma, Tử ma và Phiền não ma nếu không nhờ vào sức mạnh của Phật. Tuy nhiên, các Bồ tát ở ngũ địa giới có thể vượt qua mọi loại ma vì họ đã hoàn thành viên mãn sự tĩnh lự Ba La Mật và thông suốt Tứ diệu đế: khổ, tập, diệt, Đạo. Trong đó, diệt đế chính là Thắng nghĩa đế.
6/ Bồ tát hiện tiền địa.
Các Bồ tát này đã đạt đến viên mãn Bát Nhã Ba La Mật và có khả năng vào được Diệt tâm định. Để vào được định này, cần phải có tâm từ bi và trí tuệ vĩ đại. Theo Tiểu thừa, việc vào định này đồng nghĩa với việc loại bỏ 6 thức đầu, trong khi Đại thừa cho rằng cần phải loại bỏ 7 thức. Duy thức học cho rằng Diệt tâm định là trạng thái Vô vi, còn Hữu bộ thì xem Diệt tâm định là có thực thể, trong khi Kinh bộ lại cho rằng nó không có thực thể.
7/ Bồ Tát Viễn Hành Địa.
Các Bồ Tát ở cấp độ này đã vượt xa những người phàm. Các Bồ Tát đã thành tựu phương tiện Ba La Mật, có khả năng vào Diệt Tận Định trong một khoảnh khắc, rồi ra khỏi Diệt Tận Định trong khoảnh khắc khác. Mục đích của họ là để giáo hóa chúng sinh.
8/ Bồ tát Bất động địa
Các Bồ tát ở địa vị này đã hoàn toàn không còn phiền não. Các yếu tố bên ngoài không thể làm lay động tâm trí của họ. Phiền não được phân thành Phiền não chướng và Sở chi chướng. Trong khi Tiểu thừa chỉ diệt được Phiền não chướng, thì Đại thừa có thể tiêu trừ cả hai loại phiền não này.
Trung quán cho rằng từ Sơ địa đến Bát địa có thể diệt trừ Phiền não chướng, nhưng từ Bát địa trở lên chỉ có thể làm giảm bớt tập khí của phiền não. Bát địa cũng có tính bất thối, nhưng ở Sơ địa các Bồ tát chỉ nhận thấy bản chất của Pháp, trong khi ở Bát địa, các niệm hòa tan vào biển khổ. Các Bồ tát đạt được nguyện Ba La Mật.
9/ Bồ tát Thiện Huệ Địa.
Các Bồ tát đạt được sự hoàn mãn của lực Ba La Mật. Lực bao gồm hai loại: Lý giải và Thực tế. Khi kết hợp cả hai, ta có Giải hạnh tương ứng. Giải này được chia thành bốn loại Vô ngại: pháp, nghĩa, từ, biện.
1- Pháp: Hiểu được mối liên hệ giữa nhân và quả của các pháp.
2- Nghĩa: Nắm vững tất cả các ý nghĩa của pháp.
3- Từ: Có đủ từ ngữ để trình bày Đạo.
4- Biện: Thực hiện biện luận một cách thu hút để người nghe không cảm thấy nhàm chán.
10/ Bồ tát Pháp vân địa.
Các Bồ tát đạt được sự hoàn hảo trong trí Ba La Mật. Tất cả các Đức Phật đều ban phước và dự đoán rằng họ sẽ đạt được phẩm vị Phật, vì vậy địa vị này còn được gọi là Quán đỉnh vị.